To Resonate or Not to Resonate – That’s the Ongoing Question…

Bij RF.Guru krijgen we deze vraag vaker dan welke andere dan ook: “Moet mijn antenne resonant zijn?” Het antwoord is eenvoudig, maar roept tegelijk veel misverstanden op. Tijd om dit onderwerp eindelijk helder toe te lichten.

Wat betekent resonantie écht?

Resonantie in de context van antennes is een puur elektrisch fenomeen. Het betekent simpelweg dat de reactieve componenten – de inductieve en capacitieve delen – elkaar opheffen bij een bepaalde frequentie. Het resultaat? De antenne presenteert een zuiver resistieve impedantie op die frequentie, meestal dicht bij 50Ω valt. Hierdoor kan je zender het maximale vermogen overdragen zonder grote verliezen in de voedingslijn.

Maar hier komt het: een resonante antenne is niet per definitie een goed werkende antenne.

Resonantie zegt niets over het afstraalvermogen

Een antenne kan perfect resonant zijn en toch slecht presteren. Bijvoorbeeld:

  • Ze kan laag boven de grond hangen waardoor stralingsverliezen optreden. 
  • Ze kan een ongunstig stralingsdiagram hebben (zoals veel omhoog stralen in plaats van laag aan de horizon).
  • Ze kan omringd zijn door obstakels of lijden onder grondverliezen.

Omgekeerd kan een niet-resonante antenne met een goede aanpassing en strategische plaatsing uitstekend presteren.

Mythe: Lage SWR = Goede Antenne

Dit is misschien de grootste valkuil. Een lage SWR betekent alleen dat je zender zijn vermogen kan afgeven zonder terugkaatsing. Het zegt niets over hoe of waar dat vermogen uitgestraald wordt.

Een dummy load heeft bijvoorbeeld een perfecte SWR van 1:1… maar zendt absoluut niets uit. Het is een weerstand, geen antenne.

Focus op wat écht telt

In plaats van blind te streven naar resonantie, zou de focus moeten liggen op:

  • De plaatsing en hoogte van de antenne.
  • De juiste aanpassing aan de zender (tuner of aanpassingsnetwerk).
  • De afstraalefficiëntie en het patroon.
  • Verliezen in de voedingslijn en de omgeving.

Praktijkvoorbeeld

Een 29-meter draad gevoed via een 4:1 UNUN is zelden resonant op de amateurbanden. En toch kan deze antenne, mits correct geplaatst en met een goede choke, verrassend goed presteren op meerdere HF-banden. Waarom? Omdat de stralingseigenschappen gunstig zijn, en de verliezen in het systeem onder controle blijven.

Conclusie

Resonantie is een hulpmiddel, geen doel op zich.

Zie het als een onderdeel van een groter systeem. Het is handig als je een antenne direct aan een zender wilt koppelen zonder tuner. Maar in de praktijk zijn de beste antennes vaak diegene die goed geplaatst, slim ontworpen en degelijk aangepast zijn, zelfs als ze niet “resonant” zijn.

Geschreven door Joeri Van Dooren, ON6URE – expert in RF, elektronica en software, ontwerper van complexe platforms en antennes. Oprichter van RF.Guru. Als expert in actieve en passieve antennes, hoogvermogen RF-transformatoren en op maat gemaakte RF-oplossingen, heeft hij ook telecom- en broadcastapparatuur ontwikkeld, waaronder settopboxen, transcoders en E1/T1-switchboards. Zijn expertise omvat hoogvermogen RF, embedded systemen, digitale signaalverwerking en complexe softwareplatforms, waarmee hij innovatie aandrijft in zowel de amateur- als professionele communicatiesector.